W XIII w. powstało na olbrzymiej przestrzeni środkowej Azji między Indiami, Chinami i Niżem Wschodnio-europejskim wielkie państwo Mongołów ze stolicą w Karakorum. W Europie rozeszły się wieści, że władca tego państwa pragnie przyjąć wiarę chrześcijańską. Chcąc go nawrócić i pozyskać przeciwko Turkom, papieże i królowie wysyłali do niego poselstwa, które wracały przywożąc wiele ciekawych wiadomości o dalekich krajach. Poszukiwano również legendarnego państwa chrześcijańskiego Ojca Jana, które miało znajdować się gdzieś w środkowej Azji, pozostając w walce z niewiernymi.
W kierunku wschodnim wyruszało w tym czasie wielu podróżników z misjami dyplomatycznymi i poznawczymi. Największe jednak znaczenie miały w tych czasach wyprawy handlowe podróżników weneckich Mikołaja, Mateusza, a zwłaszcza Marco Polo. Były to czasy wielkiego ożywienia handlu i rozkwitu szeregu miast europejskich, szczególnie miast włoskich Genui i Wenecji, które stanowiły małe, samodzielne państewka. Wenecja, opanowawszy w czasie wojen krzyżowych wiele miejscowości nad Morzem Śródziemnym stała się państewkiem kolonialnym pośredniczącym w handlu zamorskim między krajami europejskimi a Dalekim Wschodem. Opanowała ona szereg rynków w Egipcie, Indiach i innych krajach.
W 1261 r. dwaj bracia Mikołaj i Mateusz Polo, pochodzący ze starej patrycjuszowskiej rodziny, wyruszyli w daleką kupiecką podróż. Dotarli do chanatu tatarskiego nad Wołgą i zostali tam gościnnie przyjęci. Stamtąd po długiej uciążliwej podróży doszli do Pekinu, siedziby wielkiego chana Kublaja. Chan przyjął ich i wręczył im pismo do papieża z prośbą o nawiązanie przyjaznych stosunków. Po długiej ośmio latniej nieobecności powrócili do Wenecji. Wieść o ich powrocie i przygodach poruszyła całe miasto, a opowiadania o bogactwach Dalekiego Wschodu rozbudziły nadzieje kupców weneckich na możliwości handlu z dalekimi Chinami.
W 1271 r. obaj bracia zaopatrzeni w odpowiedź papieża Grzegorza IX wybrali się w nową podróż. Towarzyszył im teraz 17-letni Marco, syn Mikołaja. Po trzech i pół letniej podróży przez Armenię, Persję, Ormuz, góry Hindukusz, wysoką wyżynę Pamir, pustynię Kum-Dag przybyli znowu do Pekinu. Po drodze widzieli rzekę Lob, Hoang-Ho, zwiedzili miasto Sziang-tu oraz rezydencję Chana słynącą z niezwykłego bogactwa. Chan powitał ich z wielkimi honorami, a Marco obdarzył wyjątkowym zaufaniem, powierzając mu nawet sprawowanie rządów w Jang-czu, prowincji położonej na północ od miasta Narikinu. Młodzieniec zaopatrzony w całkowite pełnomocnictwa odbywał po rozległym państwie liczne podróże inspekcyjne, co pozwalało mu przyjrzeć się dokładnie ludności, poznać przyrodę i właściwości geograficzne Chin.
W Chinach bracia Polo przebywali 17 lat, a następnie obdarzeni wielkimi bogactwami wrócili z listami polecającymi drogą morską do ojczyzny. Jechała z nimi księżniczka chińska, którą odwozili do panującego w Persji Argunchana, krewnego chana Kublaja. Opłynęli Półwysep Malajski, zatrzymali się na Jawie, Sumatrze i Cejlonie, zwiedzili Indie aż wreszcie po 24-letniej wędrówce powrócili przez Persję do Wenecji.
Po powrocie do ojczyzny Marco Polo wziął udział w wojnie między Wenecją a Genuą (1298), został ciężko ranny i dostał się do więzienia. Towarzysz więzienny Marco niejaki Rustycjan z Pizy spisał jego opowiadania. W ten sposób powstało dzieło napisane żywo i barwnie w dialekcie starofrancuskim, które później zostało przetłumaczone na języki włoski i łaciński. Wywołało ono wszędzie wielkie wrażenie na mieszakańcach krajów śródziemnomorskich. Przez długi czas nie wierzono w prawdę opisów, uważając je za wymysł bujnej fantazji. Dopiero po dokładnym poznaniu Chin w XIX wieku przekonano się o prawdziwości tych powiadań.
W dziele swym „II Millione“ Marco Polo przedstawia wiele ciekawych informacji o przepychu i bogactwie dworu cesarskiego, o pięknych ogrodach i złoconych pałacach, o bogatych miastach wschodniej Azji i o ożywionym ruchu handlowym, jaki tam panował. Wylicza wielkie bogactwa pereł, złota i innych cennych kruszców, jakie widział po drodze, Wspomina również o wyspie Cipangu (Japonii), którą cesarz chiński próbował podbić. Przedstawia tam również ciekawe opisy plemion mongolskich, prowadzących koczowniczy tryb życia. Z pobytu w Indiach podaje szczegóły dotyczące życia braminów i fakirów, opisuje klimat i przyrodę indyjską: tygrysy, węże, papugi, połowy perłopławów, uprawę pieprzu itd. Znajdujemy tam również opisy Madagaskaru, Zanzibaru, wyspy Sokotry i Abisynii, prawdopodobnie jednak wiadomości o tych krajach zaczerpnął Polo od innych. Opowiadania Marco Polo były zachętą dla wielu do podróżowania i z tego względu odegrały wybitną rolę w historii odkryć.
Źródło: Antoni Kudławiec, Odkrycia geograficzne, PWKS we Lwowie, 1938
Sprawdź swoją wiedzę o wielkich podróżnikach i ich odkryciach geograficznych w naszym teście.
QuizHistoria epoki wielkich odkryć georgaficznych. Rozwój żeglarstwa, przyczyny działania odkrywców i skutki dla cywilizacji w XV i XVI wieku.
Czytaj dalejHistoria sztuki i malarstwa marynistycznego. Co inspirowało artystów do tworzenia swoich dzieł z elementami morskimi. Jakie były największe dzieła kolejnych epok.
Czytaj dalej