Amerigo Vespucci


Amerigo Vespucci

Amerigo Vespucci urodził się 9 marca 1454 r. we Florencji. Był trzecim synem miejscowego notariusza, Ser Nastagio Vespucciego. Amerigo dostał imię po swoim dziadku. Edukacje pobrał od swojego Fra Giorgio Antonio Vespucciego, który był jego wujem i dominikaninem. Jego starszy brat zdecydował się na karierę uniwersytecką i został wysłany na Uniwersytet w Pizie. Tymczasem Amerigo wolał zostać handlarzem. Został zatrudniony w domu Medici jako urzędnik. Przyszły podróżnik zaskarbił sobie sympatię przyszłego szefa- Lorenzo di Pierfrancesco de’ Medici, który objął ten urząd po zmarłym w 1492 r. Lorenzo de’ Medici. W marcu 1492 r. Medici wysłał 38-letniego Vespucciego i Donato Niccoliniego w charakterze tajnych kontrolerów do jednego z oddziałów domu Medici w hiszpańskim Kadyksie. Takie działania były motywowane domniemanymi oszustwami kierujących tamtym oddziałem. Trzy lata później intrygi kardynała Juana Rodrígueza de Fonseca doprowadziły do odebrania przez Królestwo Kastylii-Leónu monopolu Krzysztofowi Kolumbowi na handel z terenami nowoodkrytymi i zaczęło oferować go innym nawigatorom.Tak się złożyło, że w tym okresie Amerigo Vespucci był wykonawcą testamentu niedawno zmarłego w Sewilli Giannotto Berardiego. Vespucci wypełnił nawiązany przez Berardiego kontrakt z kastyliańskim królestwem na zapewnienie 12 statków dla Indii. Kiedy zostały one dostarczone, Vespucci został kontrahentem zaopatrzeniowym indyjskich ekspedycji i zabezpieczał dostawy wołowiny dla dwóch wypraw Kolumba.

Na zaproszenie króla Manuela I Szczęśliwego Vespucci brał udział jako obserwator w kilku wyprawach na wschodnie wybrzeże Ameryki Południowej, które odbywały się w latach 1499-1502. Twierdzi się, że podróżnik znalazł się na pokładzie statku, który odkrył, że tereny Ameryki Łacińskiej rozpościerają się dalej niż wówczas przypuszczano. Wyprawy Amerigo zostały rozsławione na terenie Europy za sprawą opublikowania raportów z wypraw przypisanych właśnie Vespucciemu w latach 1502-1503, których szczegóły trafiły do opinii publicznej. W 1507 r. Martin Waldseemüller nakreślił mapę świata na której nazwał nowy kontynent Amerykański właśnie łacińską, żeńską odmianą imienia Amerigo- Americus. Rok później podróżnik został mianowany piloto mayor de Indias, czyli Naczelnym Nawigatorem Hiszpanii. Miał on sprawować pieczę nad planowaniem podróży do Indii. 22 marca 1508 r. król Ferdynand mianował go na ten urząd za ogromne wynagrodzenie i zlecił mu założenie szkoły dla nawigatorów w celu podwyższenia umiejętności żeglarzy. Vespucci wynalazł dość precyzyjną, choć prymitywną, metodę na obliczanie długości geograficznej.

Badacze życiorysu Vespucciego nie są pewni jego uczestnictwa w pierwszej i czwartej podróży, które mu się przypisuje. Druga i trzecia odbyły się za to na pewno. Niemniej jednak, zacznijmy od początku. O pierwszej wyprawie podróżnika wiadomo bardzo niewiele. Możliwe, że Vespucci opuścił Hiszpanię w maju 1497 r. i powrócił w październiku 1498 r. Celem wyprawy była Ameryka. O wyprawie wiadomo z listu opublikowanego w 1504 r. W liście zapisano obserwację nt. zwyczajów tubylców uwzględniając użycie przez nich hamaków. Istnieje jednak duże prawdopodobieństwo, że list został sfałszowany.

Druga wyprawa miała miejsce około 1499-1500 r. Amerigo Vespucci dołączył do ekspedycji Alonso de Ojeda, który był komandorem floty. Celem wyprawy było opłynięcie południowego krańca Afryki i wpłynięcie na wody Oceanu Indyjskiego. Po dopłynięciu do lądu, na tereny współczenej Gujany flota rozdzieliła się. Vespucci popłynął na południe odkrywając ujście Amazonki. Następnie zawrócił i dotarł do Trynidadu oraz rzeki Orinoko i rozpoczął powrót do Hiszpanii zahaczając po drodze o Haiti.

Trzecia podróż Vespucciego miała miejsce w latach 1501-1502 i była dowodzona przez Gonçalo Coelho pod portugalską banderą. Wyruszyli z Lizbony i popłynęli do Wysp Zielonego Przylądka, gdzie spotkali dwa statki Pedro Álvaresa Cabrala, które wracały akurat z Indii. W liście z Wysp Zielonego Przylądka Vespucci zdradził, że marzy mu się wizyta na tych samych ziemiach, które odkrył Cabral. Była to niejako deklaracja chęci do popłynięcia na wschód do Azji. Dotarłszy do wybrzeży Brazylii popłynęli wzdłuż wybrzeża Ameryki Południowej w kierunku zatoki Guanabara. Jeśli wierzyć autorskim raportom Amerigo Vespucciego dotarł on na szerokość geograficzną Patagonii zanim zwrócił w drogę powrotną, ale nie jest to fakt a jedynie przypuszczenie. Koniec końców Portugalskie mapy nakreślone po ekspedycji Vespucciego i Coelho nie uwzględniają żadnych terenów dalej na południe niż brazylijska Cananéia. Stąd wniosek, że 25° szerokości geograficznej południowej to najdalszy punkt tamtejszej wyprawy. W połowie wyprawy Vespucci skartografował Alfa i Beta Centauri, gwiazdozbiór Krzyża Południa i mgławicę Worek Węgla. W drodze powrotnej do Sewilli Vespucci napisał list z Sewilli do Lorenzo di Pierfrancesco de’ Medici, w którym przekazał, że masy lądowe przez nich odkryte są dużo większe niż się spodziewano i zupełnie inne od azjatyckich opisanych przez Klaudiusza Ptolemeusza czy Marco Polo, a co za tym idzie musi być to Nowy Świat, czwarty kontynent.

Czwarta wyprawa była ostatnią w życiu Vespucciego. Odbył ją w służbie koronie portugalskiej wzdłuż wschodniego wybrzeża Brazylii. Wyruszył w maju 1503 r., powrócił natomiast 13 miesięcy później. Jednym źródłem wiedzy na temat tej wyprawy był list do Soderiniego, ale podobnie jak w przypadku pierwszej podróży uczeni spierają się w kwestii tego, czy Amerigo Vespucci rzeczywiście był autorem listu. Jednakże portugalskie dokumentu potwierdzają, że ekspedycja taka miała miejsce. Potwierdza się udział Gonçalo Coelho, ale możliwe jest, że i Vespucci znalazł się wtedy na pokładzie. Wciąż jest to jednak przedmiot sporów. Niedługo po powrocie do Hiszpanii, Vespucci uzyskał tamtejsze obywatelstwo. Jak było wcześniej wspomniane, 22 marca 1508 r. Vespucci został mianowany przez Ferdynanda II Aragońskiego piloto mayor. Był to swego rodzaju ukłon w stronę osiągnięć podróżnika z Florencji. Zmarł 22 lutego 1512 r. w swoim domu w Sewilli.

Polecane teksty:

Mapa Świata 1720

Wielkie odkrycia geograficzne

Historia epoki wielkich odkryć georgaficznych. Rozwój żeglarstwa, przyczyny działania odkrywców i skutki dla cywilizacji w XV i XVI wieku.

Czytaj dalej
Malarstwo marynistyczne

Marynizm i malarstwo marynistyczne

Historia sztuki i malarstwa marynistycznego. Co inspirowało artystów do tworzenia swoich dzieł z elementami morskimi. Jakie były największe dzieła kolejnych epok.

Czytaj dalej
Film Wyprawa Magellana

Film Wyprawa Magellana

Wyprawa Magellana to animowana podróż dookoła Ziemi z barwnymi przygodami, życiem na statku, dziką przyrodą oraz wątkiem miłosnym.

Czytaj dalej